At yarışı tutkunlarının büyük bir çoğunluğu, altılı ganyan kuponlarını incelediklerinde neredeyse her şeyi anlarlar. Ancak özellikle bu oyunla yeni tanışanlar için at yarışı terimleri ve kısaltmaların neler olduğu gerçekten karmaşık bir hal alabilir.
Futboldaki kavramlar kadar basit olmadığı için, bazı terimleri anlamak zor olabilir. Bu nedenle, TJK sitesinden de yardım alarak, anlaması zor olan bazı terimleri size aktarmaya çalışacağız.
Bu temel terimler ve kısaltmalar, at yarışlarında sıkça kullanılanlardır. Bu bilgiler, at yarışlarına ilgi duyanlar için daha iyi bir anlayış sağlar ve bahis yaparken daha bilinçli kararlar almanıza yardımcı olur.
At yarışlarındaki terimler ve kısaltmalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için, Türkiye Jokey Kulübü‘nün resmi internet sitesi veya at yarışı kaynaklarından faydalanabilirsiniz. Unutmayın, at yarışları bir deneyim ve strateji gerektiren bir spordur, bu nedenle bilinçli bir şekilde katılmak önemlidir.
| DH | Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları ifade eder. | |
| DHT | a) Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları,b) Anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından satın alınan (ilgili aygırın devlet tarafından satın alınmadan önce aynı şartlarda kısraklarla çiftleşmesi sonucu doğan atlar dahil) aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları, | |
| DHÖ | a) Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları,b) Anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atlar ile bu atların Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından ithal edilen veya Devlet tarafından satın alınan(ilgili aygırın devlet tarafından satın alınmadan önce aynı şartlarda kısraklarla çiftleşmesi sonucu doğan atlar dahil) aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları, c) 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının veya geriye dönük jenerasyonunda ithal anne ve/veya baba bulunan dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından ithal edilen veya Devlet tarafından satın alınan veya anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme aygırlar ve bunların soyundan gelen aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları,
c) 1983 yılından sonra ithal edilen dişi Arap atlarının veya ana karnında ithal edilen dişi Arap atlarının veya geriye dönük jenerasyonunda ithal anne ve/veya baba bulunan dişi Arap atlarının Devlet Harası Yetiştirmesi veya Devlet tarafından ithal edilen veya Devlet tarafından satın alınan veya anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme aygırlar ve bunların soyundan gelen aygırlar ile çiftleşmesi sonucu doğan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları, |
|
| DHÖW | a) Devlet Harası yetiştirmesi olan atların katılabileceği koşuları,b) Anası ve babası Devlet Harası Yetiştirmesi olup 1983 ve sonrası doğumlu olan özel yetiştirme atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları,
c )WAHO’ ya kayıtlı Arap atları ile bunların DHÖ şartına uyan veya WAHO’ ya kayıtlı atlarla birleşmesi sonucu oluşan atlar ve bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları, |
|
| WAHO | Dünya Arap Atı Orginazasyonu. (World Arabian Horse Organization). | |
| ULS/W | 2011 yılı itibarı ile en az 4 jenerasyonu belli olan WAHO’ya kayıtlı yerli ve yabancı Arap atları ile bunların soyundan gelen atların katılabileceği koşuları ifade eder. | |
| TR | Türkiye safkan Arap ve İngiliz atı soy kütüğüne kayıtlı Türkiye’de doğmuş safkan Arap ve İngiliz atlarının ve Türkiye safkan Arap ve İngiliz atları soy kütüğüne kayıtlı olup, aşım yaptırılmak üzere yurt dışına giden kısraklardan doğan ve aynı yıl içinde Türkiye’ye getirilen safkan Arap ve İngiliz atlarının katılacağı koşuları ifade eder. | |
| S | 8, 9 şartlı ve 18, 24, Handikap koşularının Sınıf koşu olduğunu ifade eder. | |
| G1 | Grup 1 açık koşuyu ifade eder. | |
| G2 | Grup 2 açık koşuyu ifade eder. | |
| A2 | Grup 2 gibi işlem gören açık koşuyu ifade eder. | |
| G3 | Grup 3 açık koşuyu ifade eder. | |
| A3 | Grup 3 gibi işlem gören açık koşuyu ifade eder. | |
| E | Yalnız erkeklerin katılabileceği koşuları ifade eder. | |
| G (Gelding) | İğdiş atını ifade eder. | |
| D | Yalnız dişilerin katılabileceği koşuları ifade eder. | |
| Y | Yalnız jokey yamaklarının bineceği koşuları ifade eder. | |
| Y-0 | Yarış kazanmamış jokey yamaklarının bineceği koşuları ifade eder. | |
| Y-1 | 0-49 arası yarış kazanan jokey yamaklarının bineceği koşuları ifade eder. | |
| Y-2 | 0-99 arası yarış kazanan jokey yamaklarının bineceği koşuları ifade eder. | |
| Y-3 | 0-149 arası yarış kazanan jokey yamaklarının bineceği koşuları ifade eder. | |
| KV | Kısa Vadeli koşuları ifade eder. | |
| X | Bir önceki yıldan itibaren koşu tarihine kadar kazanılan bütün ikramiyeler toplamının ve kazanılan G1, G2, G3 ve A2, A3 koşuları şartlarının geçerli olduğu koşu cinsini ifade eder. | |
| X-1 | Bir önceki yılın Temmuz ayından itibaren kazanılan bütün ikramiyeler toplamının ve kazanılan G1, G2, G3 ve A2, A3 koşuları şartlarının geçerli olduğunu ifade eder. | |
| Ç | Çim pist. | |
| K | Kum pist. | |
| KG | Kapalı gözlük takılacağını ifade eder. | |
| KUL | Kulaklık takılacağını ifade eder. | |
| DB | Atın dilinin bağlanacağını ifade eder. | |
| BB | Atın burnuna rahat nefes almasını sağlamak amacıyla bant takılacağını ifade eder. | |
| ÇABA | Ata çene altı baskı aparatı takılacağını ifade eder. | |
| GKR | Göz koruyucu takılacağını ifade eder. | |
| SKG | Ring mahalinden starta kadar kapalı gözlük ile gideceğini ifade eder. | |
| SKUL | Ring mahalinden starta kadar kulaklık ile gideceğini ifade eder. | |
| SGKR | Ring mahalinden starta kadar göz koruyucu ile gideceğini ifade eder. | |
| YP | Yanak peluşu takılacağını ifade eder. | |
| TGK | Tek gözü kapalı koşacağını ifade eder. | |
| ÖG | Start makinası önden giriş yapacağını ifade eder. | |
| DS | Komiserler Kurulu kararı ile atın dış starttan çıkacağını ifade eder. | |
| AGF | Altılı ganyan favorisi. | |
| EİD | En iyi derece. | |
| AP | Apranti. | |
| Donlar | a-al
k-kır d-doru y-yağız |
|
| AT YARIŞI TERİMLERİ |
| Açık Koşu | Belirli ırk, yaş ve cinsteki atların katılabilecekleri; taksit, kaydiye ve pişmancalıklar toplamının birincilik ikramiyesine eklendiği koşudur. | |
| Akıtma | Atın alnından burnuna doğru uzanan beyaz veya pembe leke. | |
| Beyaz Bayrak Ayna | Yarışçılık terminolojisinde, startla birlikte liderliği alan bir atın, potoya kadar liderliğini koruyup, koşuyu kazanması durumunu ifade eder. | |
| Centilmen Binici | Amatör Binici. | |
| Cidago | Atın,Üçüncü ve altıncı sırt omurları düzeyinde ve iki kürek kemiği arasında kalan sırt bölgesi. | |
| Cidago Yüksekliği | Atın sırt bölgesinden yere kadar olan yükseklik. | |
| Deklare | Ülkemizde koşudan 2 gün önce, yetkili ilgilileri tarafından atın kayıt olduğu koşuda jokey ve yarış günü kullanacağı aksesuarlarıyla birlikte koşacağının beyan edilmesine denir. | |
| Deklare Saatleri | Asil safkanlar için: 07:30-09:45
Handikap koşularda belirli standartlarda ağır kilo taşıyan atlar için: 07:30-08:15 Maiden/Şartlı 1 koşularda ön deklare: 07:30-08:30 Yedek atlar için ön deklare: 07:30-09:45 Yedek atlar için (sıra gelmesi durumunda) asıl deklare: 09:45-10:15 |
|
| Dış Start | Start makinesi girişinde ve içerisinde sorun yaşayan atların, Komiser Kurulu tarafından resen veya ilgilerinin taleplerine istinaden Komiser Kurulu onayıyla, son kulvardan yarışa katılmasının uygun görülmesidir. | |
| Dizgin | Atı yönlendirmek amacıyla atın ağzına geçirilen geme bağlı kayış. | |
| Don | At renginin tonu. | |
| Doru | Siyah ile kızıl arasında bir don. | |
| Eküri | Aynı koşuda,at sahibi ve eşi üzerine koşan atlar ile at sahibine, kardeşine, bunların eş ve çocuklarına ait olup, aynı koşuya katılan at sahiplerinin yazılı başvuruları üzerine resmi programda eküri oldukları ilan edilen atları ifade eder. | |
| Eyer | Binmek için atın üzerine konulan nesne. | |
| False Start (Hatalı Çıkış) | Usulüne uygun olarak verilemeyen ve hükümsüz sayılan starttır. Bu durumda Yarış Komiser Kurulu kararına göre yeniden start verilir. | |
| Gem | Atı yönlendirmek için ağzının içine takılan metal veya sentetik parça. | |
| Handikap Koşular | Handikap puanları aşağıdaki tabloda belirtilen puan aralıklarında bulunan atların katılabileceği koşular.
|
|
| Handikap Puanı | Yüksek Komiserler Kurulunun görevlendirdiği handikaperler tarafından, atların koşu performansları göz önünde bulundurularak verilen puan türüdür. Yarış atlarının handikap puanları 1-140 aralığındadır. Handikap puanı alınması için en az 3 yarış koşulması veya bir birincilik elde edilmesi gerekmektedir. | |
| Haşa Bezi | Eyerin altına konulan ve atların numaralarının bulunduğu bez. | |
| Jokey yamağı (Apranti) ve sınıfları | Jokey Yamağı (Apranti)Belirli sayıda yarış kazanamamış acemi biniciyi ifade eder.
Jokey Yamağı Sınıfları:(Y-0) koşu kazanmamış, (Y-1 / 1-49), (Y-2 / 50-99), (Y-3 / 100-149) koşu kazanan binici.
|
|
| Kantarma | Atları kontrol etmek ve yönlendirmek amacıyla gem, başlık ve dizginden oluşan araç. | |
| Kolan | Atın eyerini sabitlemek için belinin altından gelerek bağlanan kayış. | |
| Konformasyon | Atın vücut yapısı, biçimi ve orantısı | |
| KV-26 | 2 ve yukarı yaşlı İngilizler veya 3 ve yukarı yaşlı Arap atlarının katılabileceği koşuları ifade eder. | |
| Maiden Koşu | Yarış hayatı boyunca koşu kazanmamış atların katılabileceği koşu cinsini ifade eder. Türkiye’de maiden koşular 2 ve 3 yaşlı İngilizler ile 3 ve 4 yaşlı Arap safkanlarına mahsustur. | |
| Meles | Beli çukurlu olan ayıplı at. | |
| Orijin | Atın soyunu ifade eder. | |
| Padok | Hipodromlarda yarış atlarının koşu öncesi yedekte gezdirildikleri ve jokeylerin son talimatları aldıkları yer. | |
| Protesto | Yarış esnasında yapılan kural ihlallerine karşı, at sahibi veya yasal ilgilileri tarafından veya Mahalli Komiserler Kurulu tarafından resen (bağımsız olarak) yarışın neticesine itiraz edilmesidir | |
| Sağrı | Atın beliyle kuyruğu arasındaki dolgun ve yuvarlakça tarafı. | |
| Sakağı | Atlarda meydana gelen öksürük. | |
| Seki | Atın ayağındaki beyaz. | |
| Serbest Handikap Koşusu | 2 yaşlı İngiliz ve 3 yaşlı Arap taylarından yıl sonuna kadar koşu kazanmış veya kazançları 39.000 TL’yi geçen tayların bir sonraki yaş grubunda katılabileceği handikap koşu türünü ifade eder. Handikap kiloları sonraki yılın 10 Ocak tarihinde handikaperler tarafından ilan edilir. Kilo ilanından sonra kazanılan her G1 koşusu için 5 kg, her G2 koşusu için 4 kg, her G3 koşusu için 3 kg, sınıf koşuda kazanılan her koşu için 2 kg eklenir. (A2 koşusu kazanan atlar G2, A3 koşusu kazanan atlar G3 koşusu kazanmış gibi işlem görürler.) Ülkemizdeki serbest handikaplar; Orhan Meker (İngiliz) ve Cevdet Karataş (Arap) koşularıdır. | |
| Son 20 Kuralı | Yarış hayatı boyunca son koştuğu 20 koşuda
Ancak yarış hayatı boyunca;
|
|
| Start Denemesi | At yarışlarının usul ve nizamlarını uygun şekilde yürütülmesini sağlamak üzere, ilk defa koşulara katılacak atların koşu tarihinden en az 10 gün önce, YKK (Yüksek Komiserler Kurulu) tarafından oluşturulan komisyon gözetiminde uygunluklarının test edilmesidir. | |
| Şartlı-19 Koşu | Koşu kazanmamış 3 yaşlı İngiliz ve 4 yaşlı Araplar safkanların katılabileceği koşu cinsidir. Bu koşularda diğer şartlı koşular gibi kazanılan ikramiyeye göre ek ağırlık alma veya ağırlık indiriminden yararlanabilme imkânı olup, bu koşular bölünemez. | |
| Tavla | At ahırı | |
| Tay Kırma | Yarış kariyeri öncesi taylara verilen “ilk binek”, “eyer vurma” gibi temel eğitimleri kapsayan alıştırma yöntemlerini ifade eder. | |
| Terki | Eyerin arka bölümü. | |
| Tevzi | Dağıtılacak ikramiye. | |
| Tımar | Atın kıllarını ve derisini temizleme. | |
| Toynak | Atın tırnağı. | |
| Triple Crown | 3 yaşlı İngiliz taylarının aynı yıl içinde Dişi veya Erkek Tay Deneme, Gazi ve Ankara Koşularını, 4 yaşlı Arap atlarının ise aynı yıl içinde TBMM, Niğbolu ve Veliefendi Koşularını kazanarak üçleme yapmasına denir. Bu koşuların aynı isim tarafından kazanılması durumunda 3 yaşlı İngiliz taylarına o yılki Gazi Koşusu ikramiyesi tutarında, 4 yaşlı Arap atlarına ise, o yılki Cumhuriyet Koşusu ikramiyesi tutarında para ödülü verilir. | |
| Uzun Vadeli Koşu | Yıl içerisinde, “ilk kayıt”, “taksit” ve “cezalı taksit” olmak üzere ön kayıt ödemeleri yapılan ve bu ödemelerin birincilik ikramiyesine eklendiği klasik G1 yarışlarını ifade eder.
Ülkemizdeki uzun vadeli koşular; DİŞİ VE ERKEK TAY DENEME KOŞULARI KISRAK KOŞUSU GAZİ KOŞUSU ANKARA KOŞUSU HATAY KOŞUSU (ARAP) ÇALDIRAN KOŞUSU |
|
| Üzengi | Ata binildikten sonra ayakları koymaya mahsus demir basamak. Kayışla beraber eyere bağlıdır. | |
| Walkover | Koşuya tek atın katıldığı ve sadece bitiş çizgisini geçebilecek durumda olduğuna Komiser Kurulu tarafından kanaat getirilip, birinci ilan edilmesidir. | |
| Yağız | Tüyü parlak siyah don. | |
| Yarış Komiserler Kurulu | Yarış Otoritesince her hipodrom için At Yarışları Yönetmeliğe göre yarış hizmetlerini yürütmek üzere oluşturulan kurulu ifade eder. | |
| Yarış Komiserleri | Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Yüksek Komiserler Kurulu (YKK) tarafından görevlendirilen Yarış Komiserleri, at yarışlarında meydana gelen olaylarla ilgili kararlar veren, gerekli yerlerde cezalarla ya da derece iptalleri ile sonuca müdahale etme yetkisi bulunan hakemler komisyonudur. | |
| Yearling | 1 yaşını doldurmuş olan taylara ‘yearling’ denir. | |
| Yüksek Komiserler Kurulu | Ülkemizde yapılan at yarışları ve bu yarışlar üzerine tertip edilen müşterek bahisler, at ıslahı ve atçılığın teşvik edilmesi ile safkan Arap ve İngiliz atlarının soy kütüğü işlemleri konusunda çalışmalar yapmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığının sürekli kuruludur. | |
| Zağma | Üzengi kayışı. | |
GANYAN ABLA’DAN HATIRLATMA: Şans oyunlarının temel amacı eğlenceli vakit geçirmektir, bunun bir gelir kaynağı ya da geçim kaynağı olarak görülmemesi gerekir. Bahis ve at yarışı oynamanın öncelikle bir spor ve eğlence olduğunu ve gelir kaynağı olmadığını unutmayın. Keyif için oynadığınızı kazandığınızda da, kaybettiğinizde de hatırlayın. Kaybetmeyi göze alamayacağınız tutarlarda bahis yapmayın. Geçiminiz için gereken veya borç parayla bahis yapmayın. Kayıplarınızın peşinden gitmeye çalışmayın. Kayıplarınızı telafi etmek amacıyla daha büyük oynamak size daha büyük risk getirebilir.
Bahis ve at yarışı bir şans ve bilgi oyunudur. Garantili formülleri olduğunu iddia edenlere kulak asmayın. Bahisleri sakin ve objektif şekilde analiz etmek gerekir. Baskı altında doğru analiz yapılamaz. Alkol veya ilaç kullandıysanız oyun oynamayınız. Sorunlarınızdan kurtulmak için oyun oynamayınız. Heyecan hissetmek ve bu heyecanı tatmin etmek için her seferinde daha da artan tutarlarda oyun oynamayınız. Vaktinizin büyük bir kısmını oyun oynama harcamayınız ve sosyal çevrenizi ihmal etmeyiniz.
Ganyan Abla; kontrollü ve ekonomik olanaklarınız çerçevesinde, eğlence amaçlı olarak oyun oynamanızı tavsiye eder.
Bu sayfada; At yarışında kullanılan terimleri ve kısaltmalar nedir sorusuna yanıt aradık.
At yarışında kullanılan terimleri ve kısaltmalar nedir gibi sorulara yanıtlar arıyorsanız ve Ganyan Abla SÖZLÜK‘de ki diğer içerikleri görmek için burayı tıklayınız.
